Cần ưu đãi đủ mạnh để hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp
Chính sách miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm đầu được kỳ vọng sẽ tạo lực đẩy cho hàng triệu hộ kinh doanh chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.
Bộ Tài chính đang xây dựng dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, trong đó đáng chú ý là đề xuất miễn thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN) trong 2 năm liên tục cho doanh nghiệp thành lập mới từ hộ hoặc cá nhân kinh doanh. Thời gian miễn thuế được tính từ năm đầu tiên phát sinh thu nhập chịu thuế. Nếu doanh nghiệp không phát sinh thu nhập trong 3 năm đầu thì thời gian miễn thuế sẽ được tính từ năm thứ tư.
Chính sách này áp dụng cho các doanh nghiệp thành lập mới từ hộ hoặc cá nhân kinh doanh, có tổng doanh thu năm không quá 50 tỉ đồng. Theo khoản 2 và 3 Điều 10 của dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, mức thuế suất 15% áp dụng với doanh nghiệp có doanh thu không quá 3 tỉ đồng và thuế suất 17% áp dụng với doanh nghiệp có doanh thu từ trên 3 tỉ đồng đến không quá 50 tỉ đồng.
Dự thảo cũng quy định điều kiện để được miễn thuế là hộ hoặc cá nhân kinh doanh phải có thời gian hoạt động liên tục tối thiểu 12 tháng trước thời điểm được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần đầu. Doanh nghiệp cũng không được thuộc diện “thành lập lại” – tức là không có người đại diện theo pháp luật, thành viên hợp danh hoặc người có số vốn góp cao nhất từng nắm giữ vai trò tương tự tại doanh nghiệp khác đã giải thể chưa quá 12 tháng.
Đáng chú ý, ngày càng nhiều hộ kinh doanh đạt quy mô doanh thu lớn, không kém các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Theo báo cáo của Bộ Tài chính, hiện có hơn 4.000 hộ kinh doanh có doanh thu trên 10 tỉ đồng mỗi năm, trong đó 860 hộ vượt mức 30 tỉ đồng và 5 hộ ghi nhận doanh thu trên 200 tỉ đồng, chủ yếu hoạt động trong các lĩnh vực thủy sản, thực phẩm, dược phẩm, giáo dục và nông sản.
Thực tế cho thấy xu hướng chuyển đổi mô hình đang diễn ra rõ nét. Theo số liệu của Cục Thuế, trong 6 tháng đầu năm 2025, đã có 13.699 hộ kinh doanh đang nộp thuế khoán chuyển sang kê khai theo phương pháp đầy đủ. Cùng thời gian, có 1.474 hộ chuyển đổi lên doanh nghiệp, riêng tháng 6 ghi nhận tới 910 trường hợp, chiếm gần 2/3 tổng số hộ chuyển đổi trong cả nửa đầu năm.
Ở góc độ khác, ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký, Trưởng Ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng Việt Nam cần có một nhóm chính sách thực sự đột phá để thúc đẩy khu vực hộ và cá nhân kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp chính thức. Trong đó, miễn thuế TNDN 2-3 năm là cơ chế phù hợp, có tính khích lệ cao.
“Chúng ta miễn, giảm thuế cho các tập đoàn lớn được thì tại sao không thể dành cho các doanh nghiệp mới, doanh nghiệp nhỏ?” - ông Tuấn đặt vấn đề. Theo ông, việc này không chỉ khơi dậy tinh thần khởi nghiệp, mà còn góp phần giúp các hộ mạnh dạn bước vào khu vực chính thức. Một khi hộ kinh doanh chuyển sang doanh nghiệp, họ có cơ hội tiếp cận các chính sách hỗ trợ, cải thiện quản trị và mở rộng hoạt động.
Ông Tuấn nhấn mạnh, nếu có thêm nhiều doanh nghiệp nhỏ được hình thành và hoạt động bài bản thì Việt Nam sẽ dần có thêm lực lượng doanh nghiệp vừa và lớn - tạo nền tảng cho tăng trưởng kinh tế bền vững trong dài hạn. Đây là hướng đi phù hợp với mục tiêu của Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, đặt ra mục tiêu cả nước có 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030 và 3 triệu vào năm 2045.
Lục Giang (BÁO LAO ĐỘNG)
