Vận dụng sáng tạo những bài học Cách mạng Tháng Tám, hiện thực hóa khát vọng xây dựng đất nước hùng cường
Đây là hoạt động có ý nghĩa quan trọng trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945-19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945-2/9/2025).
Đại biểu Trung ương và thành phố Hà Nội tham dự hội thảo
Tham dự hội thảo có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình; Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Nguyễn Xuân Thắng; Bí thư Thành ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài.
Dự hội thảo còn có đồng chí: Nguyễn Thiện Nhân, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, nguyên Bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, đại diện các ban, bộ ngành Trung ương cùng các chuyên gia, nhà khoa học. Lãnh đạo thành phố Hà Nội tham dự còn có Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong.
Các đồng chí lãnh đạo Trung ương và thành phố Hà Nội chủ trì và điều hành hội thảo
Bài học đầu tiên và quan trọng nhất chính là vai trò lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng
Phát biểu khai mạc hội thảo, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa cho biết, trước mùa thu lịch sử năm 1945, đất nước ta chìm trong đêm dài nô lệ. Hơn 80 năm dưới ách thống trị của thực dân Pháp đã đẩy dân tộc vào cảnh kiệt quệ, tiêu điều; các quyền sống, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc bị chà đạp không thương tiếc.
Năm 1940, phát xít Nhật tràn vào Đông Dương, thực dân Pháp lập tức đầu hàng, đẩy nhân dân Việt Nam vào cảnh “một cổ hai tròng”, bị bóc lột cùng cực cả thể xác lẫn tinh thần.
Trong những ngày đen tối ấy, ngọn lửa cách mạng vẫn âm ỉ cháy. Từ khi ra đời năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam, dưới ánh sáng chủ nghĩa Mác - Lênin, kiên định lãnh đạo nhân dân đấu tranh qua các cao trào 1930-1931, 1936-1939, 1939-1945; xây dựng lực lượng chính trị và vũ trang; giác ngộ, tổ chức quần chúng; gây dựng căn cứ địa cách mạng, sẵn sàng đón bắt thời cơ lịch sử.
Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa phát biểu khai mạc hội thảo
Tháng Tám năm 1945, khi phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh, thời cơ “ngàn năm có một” xuất hiện. Chỉ trong 15 ngày, dưới ngọn cờ của Đảng và Bác Hồ, toàn dân tộc đồng loạt vùng dậy tiến hành Tổng khởi nghĩa, đập tan xiềng xích nô lệ, giành chính quyền về tay nhân dân. Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời trịnh trọng đọc Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố trước toàn thế giới: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã trở thành một nước tự do độc lập…”.
“Cách mạng Tháng Tám không chỉ mang ý nghĩa to lớn với dân tộc Việt Nam, mà còn có tầm ảnh hưởng sâu rộng tới phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới. Từ thắng lợi này, nhiều bài học lịch sử vô giá được đúc kết: Vai trò lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhân tố quyết định mọi thắng lợi; biết nắm bắt thời cơ; phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; tin tưởng tuyệt đối vào nhân dân” - đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa nêu rõ.
Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài phát biểu chào mừng tại hội thảo
Phát biểu chào mừng tại hội thảo, Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài nhấn mạnh, Hà Nội mãi mãi khắc ghi hình ảnh hàng chục vạn người dân tề tựu tại Quảng trường Ba Đình trong ngày 2-9-1945, cùng nhau cất lên lời thề thiêng liêng tại Lễ Tuyên ngôn độc lập “Toàn thể dân Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mệnh và của cải để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy”; cùng đồng bào cả nước đổ biết bao công sức, trí tuệ, xương máu để giữ vững thành quả và thực hiện các mục tiêu cao cả của Cách mạng Tháng Tám: Độc lập cho Tổ quốc, tự do, hạnh phúc cho nhân dân.
Điểm lại hành trình lịch sử cùng đất nước 80 năm qua với nhiều thành tựu đáng tự hào của Hà Nội, đồng chí Bùi Thị Minh Hoài cho biết, Thủ đô Hà Nội đang đứng trước những thời cơ, vận hội mới để phát triển nhanh và bền vững hơn, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hà Nội quyết tâm xây dựng Thủ đô "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại", xứng đáng là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học và công nghệ và hội nhập quốc tế của cả nước.
Trên cơ sở đó, Bí thư Thành ủy Hà Nội khẳng định, Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề “Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2-9: Giá trị thời đại và sức sống trường tồn” có ý nghĩa rất quan trọng cả về khoa học và giá trị thực tiễn. Đặc biệt, qua hội thảo, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hà Nội có thêm kinh nghiệm quý vận dụng vào thực tiễn xây dựng và phát triển Thủ đô.
Uỷ viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình phát biểu tại hội thảo
Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước phát biểu tại hội thảo, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhìn nhận, Cách mạng Tháng Tám đã khẳng định 6 bài học lịch sử to lớn.
Trong đó, bài học đầu tiên và quan trọng nhất chính là vai trò lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là minh chứng hùng hồn cho sự lựa chọn đúng đắn của lịch sử. Đất nước đã chứng kiến thất bại của nhiều phong trào yêu nước trước đó, chỉ có Đảng Cộng sản Việt Nam là thành công. Bởi lẽ ngay từ những bước đi đầu tiên, Đảng có lý tưởng cao cả, đường lối đúng đắn, đại diện trung thành cho lợi ích của nhân dân, biết dựa vào sức mình là chính, tập hợp sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc, kiên trì chuẩn bị lực lượng, nhanh nhạy nắm bắt thời cơ “Nhật Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”, kết hợp tài tình giữa đấu tranh chính trị và khởi nghĩa vũ trang. Không có Đảng Cộng sản thì không có nước Việt Nam hôm nay. Đây chính là chân lý được thực tiễn khẳng định hùng hồn và không thể bác bỏ.
Theo đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Đảng Cộng sản Việt Nam từ khi thành lập năm 1930 với chỉ 211 đảng viên, nay đã có hơn 5,6 triệu đảng viên. Chúng ta đang hướng đến kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng, năm 2030, Việt Nam sẽ là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao. Đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước, chúng ta sẽ trở thành nước phát triển, thu nhập cao, hoàn thành sự nghiệp phấn đấu 100 năm.
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ khẳng định: “Kể từ Cách mạng Tháng Tám 1945, lịch sử đang được viết tiếp rạng rỡ. Kỷ nguyên độc lập, tự do đã được tiếp nối bằng kỷ nguyên thống nhất đất nước, hòa bình, phát triển và sẽ được tiếp tục bằng kỷ nguyên vươn mình, thịnh vượng, giàu mạnh”.
Đề dẫn hội thảo, TS Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đề nghị tập trung phân tích bối cảnh lịch sử, khẳng định đường lối đúng đắn của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, ý nghĩa mở ra kỷ nguyên mới, giá trị của Tuyên ngôn Độc lập, sức sống trường tồn của Cách mạng Tháng Tám và những giải pháp vận dụng bài học vào công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc hiện nay.
Nắm thật chắc cơ hội mà thế giới và thời đại đang tạo ra
Tiếp đó, Hội thảo đã tiến hành một phiên thảo luận với chủ đề “Ý nghĩa lịch sử Cách mạng Tháng Tám 1945 và Quốc khánh 2-9” và một phiên tọa đàm bàn tròn với chủ đề “Phát huy giá trị của Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 trong kỷ nguyên mới”.
Trong phiên thảo luận, Thượng tướng, TS Lê Huy Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng khẳng định, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng lực lượng vũ trang gồm ba thứ quân, gắn bó mật thiết với nhân dân, đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng đã phát huy sức mạnh to lớn, góp phần quyết định thắng lợi. Bài học về giữ vững sự lãnh đạo của Đảng, đoàn kết, kỷ luật và gắn bó máu thịt với nhân dân tiếp tục là kim chỉ nam cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.
Thượng tướng, TS Lê Huy Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng phát biểu thảo luận tại hội thảo
PGS.TS Trần Đức Cường, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam tham luận tại hội thảo
PGS.TS Trần Đức Cường, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam nhìn nhận, Hội nghị Trung ương 8 (tháng 5-1941) là đỉnh cao của tư duy chủ động và sáng tạo, dẫn đến thắng lợi chớp nhoáng của Tổng khởi nghĩa tháng 8-1945. Bài học về kiên định mục tiêu, chủ động ứng phó, sáng tạo trong hành động vẫn nguyên giá trị trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay.
GS.TS Phạm Hồng Tung, nguyên Viện trưởng Viện Việt Nam học và Khoa học Phát triển nhận định rằng, sự ra đời của Chính phủ lâm thời sau Cách mạng Tháng Tám thể hiện nguyên tắc dân chủ - pháp quyền, cần sự phê chuẩn của Quốc hội và Hiến pháp để có tính chính danh. Từ đề nghị của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại phiên họp đầu tiên của Chính phủ (3-9-1945), cuộc Tổng tuyển cử ngày 6-1-1946, dân chủ, bình đẳng, bỏ phiếu kín đã lập nên Quốc hội khóa I, thông qua Hiến pháp 1946, bảo đảm quyền lực thuộc về nhân dân, ghi nhận đầy đủ quyền tự do, dân chủ cơ bản. Quốc hội khóa I còn thể hiện bản lĩnh linh hoạt khi dành ghế cho các đảng phái khác nhằm củng cố khối đại đoàn kết dân tộc, để lại bài học quý cho công cuộc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa hiện nay.
Tọa đàm bàn tròn với chủ đề “Phát huy giá trị của Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 trong kỷ nguyên mới” tại hội thảo
Phiên tọa đàm bàn tròn có sự tham gia của GS.TS Nguyễn Thiện Nhân, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ, nguyên Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, nguyên Bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh; PGS.TS Nguyễn Viết Thảo, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, nguyên Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; GS.TS Vũ Minh Khương, Trường Chính sách công Lý Quang Diệu (Đại học Quốc gia Singapore), nguyên thành viên Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ; TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách của Thủ tướng Chính phủ.
Đề xuất nhiều vấn đề quan trọng để phát huy những giá trị trường tồn của Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 đưa đất nước phát triển trong kỷ nguyên mới, từng vị diễn giả đã chia sẻ những thông điệp rất ý nghĩa với thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay.
Tiêu biểu, nhấn mạnh tầm quan trọng của bảo đảm tỷ lệ sinh và duy trì phát triển bền vững về con người để bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước trong tương lai, GS.TS Nguyễn Thiện Nhân rất tin tưởng vào thế hệ trẻ Việt Nam và với tình yêu dành cho Tổ quốc, thế hệ trẻ sẽ đưa đất nước phát triển đi lên không chỉ trong 50 năm, 100 năm, 200 năm, mà là cả nghìn năm. Thanh niên hôm nay như những cây xanh trong rừng cây 55 triệu người lao động Việt Nam và hãy để lại cho đất nước 55 triệu cây xanh thế hệ tiếp theo để cho đất nước mãi trường tồn.
PGS.TS Nguyễn Viết Thảo khẳng định, những thành tựu vĩ đại của đất nước trong 80 năm qua, có một phần rất quan trọng khi đã đặt Việt Nam là một bộ phận của thế giới; cách mạng Việt Nam có quan hệ hữu cơ với cách mạng thế giới và hội nhập thành công. Thế hệ trẻ hôm nay hãy tìm hiểu thế giới, nắm thật chắc cơ hội mà thế giới và thời đại đang tạo ra, có thể tiến kịp các nước tiên tiến, văn minh và có thể vượt một số lĩnh vực. Có như thế, chúng ta mới có thể tiến vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, sánh vai với các cường quốc năm châu.
GS.TS Vũ Minh Khương cho biết, ông có niềm tin vào sự phát triển của đất nước. Thế hệ hôm nay rất may mắn được sống ở thời điểm kỳ vĩ của đất nước, khi Việt Nam đang hội đủ các điều kiện, động lực để có thể phát triển vượt bậc trong 2 thập kỷ tới. Nếu được tham gia và đóng góp để lại di sản trong thời kỳ này thì cực kỳ may mắn. Nếu tất cả đều cùng nhìn về một hướng trên tinh thần như vậy thì Việt Nam có thể đi đầu trong đổi thay, đi hàng đầu trong dòng chảy thời đại và đích đến năm 2045 của đất nước sẽ rất huy hoàng.
TS Cấn Văn Lực cho rằng, thế hệ trẻ Việt Nam trong kỷ nguyên mới cần phải thực hiện “5 chữ T” để bắt nhịp với thời cuộc và thành công, đó là tốc độ, thông tuệ, tự tin, thích ứng và truyền cảm hứng.
GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương phát biểu bế mạc hội thảo
Phát biểu bế mạc hội thảo, GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương cho biết, với tinh thần làm việc nghiêm túc, khoa học và trách nhiệm cao, Hội thảo đã nhận được 90 tham luận từ lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các ban, bộ, ngành, địa phương, các nhà hoạt động thực tiễn và giới khoa học.
“Những công trình này kế thừa thành quả nghiên cứu trong và ngoài nước, tiếp cận tư liệu mới, nhận thức mới, phản ánh toàn diện và sâu sắc chặng đường cách mạng Việt Nam 80 năm qua. Các bài phát biểu chỉ đạo, khai mạc, chào mừng, cùng báo cáo đề dẫn, ba tham luận tiêu biểu và tọa đàm bàn tròn đã mang lại những nội dung phong phú, chất lượng khoa học cao, có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc” - đồng chí Nguyễn Xuân Thắng đánh giá.
Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương khẳng định, giá trị lịch sử và bài học kinh nghiệm của Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 vẫn vẹn nguyên, cần được vận dụng sáng tạo nhằm hiện thực hóa khát vọng xây dựng đất nước hùng cường, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, sánh vai các cường quốc năm châu như mong ước của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đồng chí kêu gọi các cơ quan báo chí tiếp tục tuyên truyền, khơi dậy lòng tự hào, củng cố sự thống nhất về ý chí và hành động, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
Phan Lâm - Thành Nguyễn