Toàn cảnh Hội thảo tổng kết năm 2024 và lập kế hoạch năm 2025 Chương trình Hỗ trợ Rừng và Trang trại giai đoạn II (FFF II)
Tham dự Hội thảo có gần 100 đại biểu là đại diện lãnh đạo các bộ, ban ngành, các nhà khoa học, các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ, các doanh nghiệp, đối tác cùng các bên liên quan. Đặc biệt, về dự Hội thảo còn có đại diện lãnh đạo Hội Nông dân các tỉnh, các tổ hợp tác, Hợp tác xã tham gia Chương trình FFF II.
Phát biểu khai mạc tại Hội thảo, đồng chí Nguyễn Thị Việt Hà- Phó Chánh Văn phòng Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, Phó Giám đốc Ban Quản lý Chương trình FFF II Trung ương cho biết: Hiện nay, lĩnh vực sản xuất nông, lâm nghiệp đang đóng một vai trò rất quan trọng trong cơ cấu kinh tế của cả nước. Ngành nông, lâm nghiệp chiếm tỷ trọng khoảng 12% cơ cấu kinh tế cả nước (năm 2024). Tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ năm 2022 đã đạt trên 16 tỷ đô la Mỹ, đứng thứ 6 trong nhóm các mặt hàng và ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam.
Tính đến năm 2024, cả nước đang có hơn 14 triệu ha rừng; trong đó, có 10 triệu ha rừng tự nhiên và 4 triệu ha rừng trồng. Độ che phủ đạt gần 42%. Có gần 3 triệu ha rừng đã được giao cho các hộ gia đình quản lý, bảo vệ và phát triển.
Được sự lãnh đạo, chỉ đạo của Thường trực Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, Văn phòng Trung ương Hội (trước đây là Ban Đối ngoại và Hợp tác quốc tế) và Ban Quản lý Chương trình Hỗ trợ Rừng và Trang trại giai đoạn II chủ trì phối hợp với các Ban, đơn vị Trung ương Hội, Hội Nông dân 5 tỉnh gồm: Yên Bái, Bắc Kạn, Hòa Bình, Sơn La, Thái Nguyên cùng với các bộ, ngành, các tổ chức liên quan tiếp tục thực hiện Chương trình FFF giai đoạn II kéo dài (2023-2025) do FAO tài trợ.
Đồng chí Nguyễn Thị Việt Hà- Phó Chánh Văn phòng Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, Phó Giám đốc Ban Quản lý Chương trình FFF II Trung ương chủ trì và điều hành tại buổi Hội thảo
Mục tiêu của Chương trình nhằm nâng cao năng lực cho các tổ chức nông dân làm rừng và trang trại tại Việt Nam, các hộ gia đình, phụ nữ, thanh niên, người dân tộc phát triển rừng và trang trại bền vững, giảm nghèo và thích ứng với biến đổi khí hậu. Đồng thời, tăng cường năng lực cho tổ chức nông dân để hoạt động hiệu quả, cung cấp dịch vụ, tư vấn, hỗ trợ tốt hơn cho hội viên và tham gia vào quá trình xây dựng, thực thi, giám sát và phản biện chính sách ở cấp địa phương, quốc gia cũng như quốc tế.
Trong giai đoạn II kéo dài, mặc dù có rất nhiều khó khăn, thách thức cả chủ quan lẫn khách quan nhưng Chương trình đã đạt được những kết quả rất tích cực. Theo đó, tính đến nay, Chương trình đang hỗ trợ 57 tổ hợp tác, Hợp tác xã ở 05 tỉnh tham gia Chương trình FFF II; với hơn 1.000 hộ thành viên chính thức, 1.719 hộ liên kết (trong đó, tỷ lệ 41,5% là nữ, 61% người dân tộc, 11,7% là thanh niên). Có hơn 15.000 nông dân sản xuất nông, lâm nghiệp và cán bộ Hội Nông dân Việt Nam đã và đang được hưởng lợi từ Chương trình.
Cụ thể, một số kết quả thiết thực của Hội Nông dân các tỉnh tham gia Chương trình FFF II đã đạt được điển hình như: Yên Bái có 12 tổ hợp tác, Hợp tác xã về quế hữu cơ, keo FSC, dâu tằm, thảo dược, ong dưới tán rừng, dịch vụ và môi trường nông nghiệp; Bắc Kạn có 11 tổ hợp tác, Hợp tác xã về gỗ mỡ, gỗ keo, hồi, tre trúc, gạo nếp tài hữu cơ, bí xanh thơm, rong giềng đỏ hữu cơ, miến, thảo dược, ong, cây ăn quả; Hòa Bình có 13 tổ hợp tác, Hợp tác xã về bưởi đỏ hữu cơ, trồng rừng keo và cây bản địa, trồng nấm, nuôi ong, gà đồi dưới tán rừng, gỗ keo, thu hái thảo dược tự nhiên và trồng thảo dược, chế biến; Sơn La có 12 tổ hợp tác, Hợp tác xã chế biến nông lâm sản, trồng rừng gỗ tếch, du lịch cộng đồng, rau, dâu tây hữu cơ, cây ăn quả VietGap, măng hữu cơ; Thái Nguyên có 9 tổ hợp tác, Hợp tác xã trồng rừng, nuôi gà dưới tán rừng, gỗ keo, vườn ươm, thảo dược, cây ăn quả…
Đáng chú ý, đã có 4 kết quả rõ nét của Chương trình FFF II đạt được như: Một là, cải thiện năng lực quản trị và thúc đẩy các cơ chế, chính sách liên quan tới các tổ hợp tác, Hợp tác xã thông qua các diễn đàn liên ngành, đa ngành. Hai là, tăng cường khả năng kinh doanh, tiếp cận thị trường và tài chính của các tổ hợp tác, Hợp tác xã thông qua các dịch vụ phát triển kinh doanh và chuỗi giá trị công bằng. Ba là, giảm thiểu, thích ứng với biến đổi khí hậu thông qua nâng cao nhận thức về môi trường, sự tham gia trực tiếp của các tổ hợp tác, Hợp tác xã kết hợp với các biện pháp sinh kế tổng hợp. Bốn là, cải thiện việc tiếp cận công bằng của các tổ hợp tác, Hợp tác xã với các dịch vụ văn hóa và xã hội.
Thông qua Chương trình FFF II đã hình thành và xây dựng được các chuỗi giá trị sản phẩm, giúp cho thu nhập của thành viên các tổ hợp tác, Hợp tác xã tăng từ 15-20%.
Tiêu biểu có: Chuỗi gỗ keo xuất khẩu với diện tích hơn 12.000 ha được cấp chứng nhận áp dụng FSC; hơn 14.000 ha quế xuất khẩu có chứng nhận hữu cơ; 114 ha diện tích trồng cây ăn quả (bưởi, cam, dâu tây) có chứng nhận VietGAP, hữu cơ PGS, OCOP; có 115 ha diện tích nuôi gà đồi đạt chứng nhận an toàn sinh học, OCOP…
Bên cạnh đó, nhiều mô hình giảm thiểu, thích ứng với biến đổi khí hậu được hình thành với sự tham gia trực tiếp của các tổ hợp tác, Hợp tác xã kết hợp với các biện pháp sinh kế tổng hợp. Các cấp Hội Nông dân đã hình thành được 43/51 tổ hợp tác, Hợp tác xã áp dụng biện pháp canh tác giảm thiểu, thích ứng với biến đổi khí hậu; hỗ trợ 31 tổ hợp tác, Hợp tác xã/cộng đồng duy trì, phát huy các dịch vụ văn hóa xã hội cho các thành viên.
Đồng thời, các cấp Hội đã xây dựng được trên 100 mô hình sinh kế phát triển rừng và cảnh quan rừng thích ứng với biến đổi khí hậu và rủi ro thiên tai. Các mô hình chuyển hóa rừng gỗ lớn, kết hợp trồng cây bản địa, lâm sản ngoài gỗ, du lịch nông lâm nghiệp, nông lâm nghiệp kết hợp, nông nghiệp thông minh… đều được các cấp, các ngành đánh giá cao và khuyến khích hội viên, nông dân tích cực thực hiện.
Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Đức Bền, xã Yên Phong, huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn Triệu Ứng Lai chia sẻ kinh nghiệm tại Hội thảo
Có thể thấy, những người nông dân trồng rừng và trang trại tham gia vào các tổ hợp tác, Hợp tác xã đã thấy được hiệu quả hợp tác thực sự, sản xuất hữu cơ, thích ứng với biến đổi khí hậu, gia tăng giá trị, giữ gìn bản sắc văn hóa xã hội. Một số tổ hợp tác đã phát triển lên thành các Hợp tác xã và tự tin tham gia vào chuỗi giá trị sản xuất và chế biến gỗ và lâm sản ngoài gỗ để đưa vào siêu thị và xuất khẩu.
Để đạt được những thành công kể trên, Hội Nông dân Việt Nam ở tất cả các cấp đã nhận được sự ủng hộ, phối hợp và giúp đỡ từ các bộ, ban, ngành, các tổ chức và các cấp chính quyền địa phương. Đến nay, Chương trình FFF II đã khẳng định được tầm quan trọng, hỗ trợ người nông dân trong sản xuất nông nghiệp, đa dạng hoá các sản phẩm dưới tán rừng.
Tại Hội thảo, các đại biểu, chuyên gia, cán bộ, nông dân đã tích cực tham gia thảo luận, đánh giá kết quả các hoạt động Chương trình FFF II năm 2024. Đồng thời, chia sẻ những kinh nghiệm, cập nhật thông tin về chính sách, các chương trình, dự án liên quan; tăng cường sự phối hợp, hợp tác của các bên, đối tác nhằm thúc đẩy phát triển rừng và trang trại bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Nhìn chung, các đại biểu nông dân trồng rừng và trang trại tham gia vào các tổ hợp tác, Hợp tác xã đều đánh giá cao những kết quả tích cực mang lại từ Chương trình FFF II, sản xuất hữu cơ, thích ứng với biến đổi khí hậu, gia tăng giá trị, giữ gìn bản sắc văn hóa xã hội.
TSKH. Hà Phúc Mịch- Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp hữu cơ Việt Nam cùng các đại biểu tham quan các chuỗi sản phẩm tiêu biểu từ Chương trình FFF II được Hội Nông dân trưng bày và giới thiệu tại Hội thảo
Để tiếp tục thực hiện Chương trình FFF II đạt hiệu quả, nhất là trong bối cảnh cụ thể như hiện nay, Ban Quản lý Chương trình FFF II Trung ương xây dựng và lập kế hoạch trong năm 2025, tập trung vào những nội dung cụ thể như: Tiếp tục hỗ trợ, củng cố các tổ hợp tác, Hợp tác xã phát triển bền vững, đồng thời hỗ trợ phát triển các tổ hợp tác, Hợp tác xã mới; truyền thông lợi ích làm việc theo nhóm, sự hợp tác, liên kết theo chuỗi, nâng cao năng lực tổ chức, quản lý sản xuất, kinh doanh cho các tổ hợp tác, Hợp tác xã; nâng cao năng lực cung cấp dịch vụ của Hội Nông dân (xây dựng nhãn hiệu sản phẩm, chỉ dẫn địa lý, cung ứng vật tư đầu vào, tiếp cận tín dụng, marketing sản phẩm....); tăng cường sự phối hợp, hợp tác với các đối tác, cơ quan ban ngành, chính quyền địa phương, doanh nghiệp để chia sẻ các sáng kiến, huy động nguồn lực hỗ trợ các tổ hợp tác, Hợp tác xã; nghiên cứu nhân rộng mô hình thành công trong hệ thống Hội, mở rộng địa bàn thực hiện Chương trình...
Tham gia Chương trình FFF II đã giúp cho Hội Nông dân các tỉnh xây dựng và hình thành các chuỗi sản phẩm tiêu biểu, phát huy tốt lợi thế sẵn có của các địa phương cũng như gia tăng thu nhập cho các hộ nông dân
