'Đòn bẩy' đưa nông sản vươn xa

Không còn bó hẹp trong các phiên chợ truyền thống hay phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái, nông sản Thái Nguyên đang từng bước mở rộng không gian tiêu thụ thông qua thương mại điện tử. Đối với các hợp tác xã chè, dược liệu và nhiều hộ nông dân ở khắp địa phương, môi trường số dần trở thành “chợ mới”, nơi người sản xuất chủ động tiếp cận thị trường, thúc đẩy tiêu thụ, gia tăng giá trị sản phẩm và từng bước xây dựng thương hiệu theo hướng bền vững.

Phiên Megalive quảng bá và bán trực tuyến các sản phẩm đặc trưng, tiêu biểu của tỉnh Thái Nguyên được tổ chức bên lề Hội nghị phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo trong thương mại điện tử năm 2025. Ảnh: T.L

Hợp tác xã là trung tâm kết nối thị trường số

Tại Thái Nguyên, các hợp tác xã (HTX) đang dần giữ vai trò trung tâm trong chuỗi giá trị nông nghiệp số. Không dừng lại ở việc tổ chức sản xuất, nhiều HTX đã trực tiếp tham gia bán hàng, truyền thông và chăm sóc khách hàng thông qua các nền tảng thương mại điện tử (TMĐT).

Ở HTX Nông sản Phú Lương, livestream được xác định là kênh tiêu thụ chủ lực đối với các dòng chè đặc sản như chè tôm nõn, chè móc câu, chè đinh và sản phẩm OCOP. Mỗi ngày, HTX duy trì đều đặn 2 phiên livestream để giới thiệu sản phẩm, hướng dẫn pha trà và tương tác trực tiếp với khách hàng.

Ông Tống Văn Viện, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc HTX Nông sản Phú Lương, chia sẻ: Chúng tôi xác định chè là sản phẩm mũi nhọn nên phải đầu tư bài bản cho khâu bán hàng. Livestream giúp tiêu thụ sản phẩm, là cách kể câu chuyện về cây chè và vùng đất Phú Lương.

HTX Nông sản Phú Lương tổ chức livestream bán hàng trên nền tảng số, góp phần mở rộng thị trường tiêu thụ và nâng cao doanh thu.

Khi khách hàng được trực tiếp quan sát quy trình đóng gói, được hỏi và nhận phản hồi ngay trên sóng, niềm tin đối với sản phẩm được củng cố rõ rệt. Việc duy trì 2 điểm livestream cố định tại khu trưng bày và khu chế biến giúp HTX linh hoạt nội dung, vừa quảng bá sản phẩm, vừa minh chứng chất lượng, điều mà phương thức bán hàng truyền thống khó đáp ứng.

Ở góc độ trực tiếp triển khai, bà Nguyễn Thị Hồng Diên, nhân viên marketing của HTX Nông sản Phú Lương, cho biết: Mỗi phiên livestream đều được xây dựng kịch bản cụ thể, từ giới thiệu sản phẩm chủ lực, tương tác với khách hàng đến chốt đơn. Khi đầu tư bài bản cho TMĐT, lượng đơn hàng trực tuyến tăng đều, thị trường tiêu thụ được mở rộng ra nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước.

Không chỉ các HTX chè, TMĐT còn trở thành động lực quan trọng đối với nhóm HTX nông nghiệp dược liệu, lĩnh vực đòi hỏi cao về truy xuất nguồn gốc, niềm tin người tiêu dùng và khả năng truyền tải câu chuyện sản phẩm. HTX Nông nghiệp dược liệu Thiên Phúc là một mô hình tiêu biểu.

Việc trực tiếp livestream quy trình chăn nuôi, chế biến giúp sản phẩm của HTX Nông nghiệp dược liệu Thiên Phúc tạo dựng niềm tin với đông đảo khách hàng

Hiện nay, HTX Nông nghiệp dược liệu Thiên Phúc tập trung phát triển các sản phẩm chủ lực như sâm Bố Chính, sâm Ba Kích, cùng các sản phẩm chăn nuôi đặc sản gồm gà thịt đen, gà xương đen và các dòng chế biến sâu như lẩu cốt gà, gà hầm, xúc xích gà dược liệu. Các sản phẩm được xây dựng theo hướng nông nghiệp dược liệu tuần hoàn, gắn trồng trọt, chăn nuôi và chế biến với tiêu chuẩn an toàn, phù hợp xu hướng tiêu dùng hiện đại.

Thay vì phụ thuộc vào đại lý hoặc kênh tiêu thụ truyền thống, HTX Nông nghiệp dược liệu Thiên Phúc đẩy mạnh bán hàng trên các nền tảng TMĐT, trong đó livestream giữ vai trò quan trọng. Trung bình mỗi phiên livestream, HTX chốt từ 20-50 đơn hàng, có thời điểm vượt 70 đơn, với khách hàng đến từ nhiều tỉnh, thành phố. Doanh thu từ kênh trực tuyến hiện chiếm trên 40% tổng doanh thu của HTX, tăng đáng kể so với giai đoạn trước khi triển khai bán hàng số.

Bà Nguyễn Thị Bình, Giám đốc HTX Nông nghiệp dược liệu Thiên Phúc, cho rằng: Đối với sản phẩm dược liệu và thực phẩm chế biến, yếu tố quan trọng nhất là tạo dựng niềm tin. TMĐT, đặc biệt là livestream, cho phép HTX giới thiệu trực tiếp vùng nguyên liệu, quy trình chăn nuôi, chế biến, đồng thời giải thích rõ công dụng và cách sử dụng sản phẩm. Khi người tiêu dùng được quan sát trực tiếp và nghe giải thích cụ thể, họ yên tâm đặt hàng và có xu hướng quay lại mua nhiều lần.

Theo bà Bình, TMĐT không chỉ mở rộng thị trường mà còn làm thay đổi cách tổ chức sản xuất. Khi đơn hàng tăng và duy trì ổn định, HTX chủ động liên kết với các hộ dân để mở rộng vùng nguyên liệu, tổ chức chăn nuôi theo chuỗi, bảo đảm đồng đều về chất lượng và sản lượng. Nhờ đó, nhiều hộ dân tham gia liên kết có thu nhập ổn định hơn so với sản xuất nhỏ lẻ trước đây.

Trước kia, sản phẩm của HTX chủ yếu tiêu thụ trong phạm vi hẹp, quy mô nhỏ nên rất khó đầu tư chế biến sâu. Từ khi bán hàng hiệu quả trên nền tảng số, đơn vị mạnh dạn đầu tư máy móc, phát triển thêm các dòng sản phẩm chế biến, từng bước xây dựng thương hiệu nông nghiệp dược liệu đặc hữu của Thái Nguyên.

Cùng với phát triển thương mại điện tử, hoạt động xúc tiến thương mại cho nông sản bản địa Thái Nguyên được chú trọng thực hiện. Trong ảnh: Tỉnh Thái Nguyên tham gia Tuần lễ sản phẩm OCOP, đặc sản vùng miền và kết nối cung cầu giữa TP. Hồ Chí Minh với các tỉnh, thành phố năm 2025 (diễn ra từ ngày 19 đến 21-12).

Từ mô hình HTX Nông nghiệp dược liệu Thiên Phúc có thể thấy, TMĐT phù hợp không chỉ với nông sản tươi mà còn phát huy hiệu quả rõ nét đối với các sản phẩm dược liệu và chế biến sâu, nhóm sản phẩm có giá trị gia tăng cao, đòi hỏi truyền thông bài bản và xây dựng niềm tin lâu dài. Đây cũng là hướng đi phù hợp với mục tiêu phát triển nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn mà tỉnh Thái Nguyên đang theo đuổi.

Thị trường rộng mở cho nông sản

Cùng với TMĐT, logistics giữ vai trò then chốt trong chuỗi nông nghiệp số. Đối với nông sản, nhất là các sản phẩm đòi hỏi cao về bảo quản, tốc độ và chất lượng vận chuyển có tác động trực tiếp đến trải nghiệm và mức độ hài lòng của người tiêu dùng.

Bà Đặng Thị Thái, ở thôn Thủy Điện (xã Phủ Thông) livestream giới thiệu sản phẩm cốm của gia đình.

Ông Hoàng Xuân Tùng, đại diện Viettel Post Thái Nguyên, cho biết: Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ vận chuyển, đồng thời tư vấn các giải pháp logistics phù hợp với từng nhóm nông sản. Từ khâu đóng gói, bảo quản đến tối ưu thời gian giao hàng, mọi quy trình đều hướng tới mục tiêu bảo đảm sản phẩm giữ được chất lượng tốt nhất khi đến tay khách hàng.

Theo ông Tùng, khi TMĐT phát triển, yêu cầu đối với logistics ngày càng khắt khe. Doanh nghiệp vận chuyển buộc phải đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để theo dõi hành trình đơn hàng, minh bạch thông tin và rút ngắn thời gian giao nhận. Đây chính là nền tảng giúp nông sản địa phương nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường số.

Không chỉ HTX và doanh nghiệp, người nông dân cũng đang trở thành chủ thể tích cực của TMĐT. Tại Võ Nhai, sản phẩm đặc trưng của địa phương cây na đã tìm được hướng tiêu thụ mới khi gắn sản xuất với bán hàng trên nền tảng số.

Ông Kiều Thượng Chất, một hộ trồng na trong xã, chia sẻ: Trước đây, na chủ yếu tiêu thụ qua thương lái, giá cả thiếu ổn định. Từ khi được hướng dẫn bán hàng trực tuyến, người trồng na chủ động hơn trong tiếp cận thị trường, sản phẩm đến được với người tiêu dùng ở nhiều tỉnh, thành phố, giá bán ổn định hơn, tạo tâm lý yên tâm đầu tư chăm sóc vườn cây.

Người trồng na ở xã Võ Nhai từng bước ứng dụng công nghệ số để quảng bá sản phẩm theo quy trình từ trồng, chăm sóc đến thu hoạch.

Cùng với hiệu quả về đầu ra, việc bán hàng trực tiếp trên nền tảng số cũng đặt ra yêu cầu cao hơn đối với người sản xuất. Chất lượng sản phẩm, hình thức đóng gói và uy tín thương hiệu được chú trọng hơn, trở thành động lực thúc đẩy sản xuất chuyển dần theo hướng chuyên nghiệp và bền vững.

Với trên 650 sản phẩm OCOP đạt hạng từ 3-5 sao, Thái Nguyên đang sở hữu dư địa lớn để phát triển TMĐT. Ông Nguyễn Huy Hoàng, Phó Giám đốc Sở Công Thương, nhấn mạnh: Tỉnh đang từng bước gắn kết sản phẩm địa phương với công nghệ, qua đó mở ra cơ hội xây dựng hình ảnh, lan tỏa giá trị và văn hóa thương hiệu Thái Nguyên trong nền kinh tế số. Song song với hoạt động xúc tiến thương mại, Thái Nguyên tập trung đào tạo kỹ năng số cho HTX và doanh nghiệp, từ livestream, quản trị gian hàng đến chăm sóc khách hàng, hướng tới hình thành đội ngũ bán hàng chuyên nghiệp.

Từ thực tế triển khai cho thấy, thương mại điện tử góp phần gia tăng doanh thu, đồng thời tạo ra sự chuyển biến rõ rệt trong tư duy sản xuất. Khi hợp tác xã giữ vai trò trung tâm kết nối, doanh nghiệp logistics đồng hành và người dân chủ động tham gia, chuỗi giá trị nông nghiệp từng bước được hoàn thiện, lợi ích được phân bổ hài hòa và theo hướng bền vững.

Xuất phát từ những gian hàng nhỏ trên không gian mạng, nông sản Thái Nguyên đang từng bước mở rộng thị trường, khẳng định vị thế trên sân chơi rộng lớn. Cách làm này cho thấy hiệu quả của việc đổi mới tư duy, tăng cường liên kết và nuôi dưỡng khát vọng làm giàu bền vững ngay trên chính mảnh đất quê hương.