Hiện nay, tìm hiểu lịch sử nói chung và lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam nói riêng đang trở thành nhu cầu của đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân. Đáp ứng nhu cầu chính đáng đó, trong quá trình thực hiện Đề tài cấp Nhà nước Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam tập I (1920-1954), Viện Lịch sử Đảng biên soạn cuốn Lịch sử biên niên Đảng Cộng sản Việt Nam tập 1 (1911- 1929) - Nguyễn Ái Quốc tìm đường giải phóng dân tộc và các tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Cuốn sách là tập hợp những sự kiện lịch sử được lựa chọn, biên soạn với những tư liệu mới, những kết quả nghiên cứu mới, những nhận định, đánh giá mới mang tính khoa học. Những sự kiện được trình bày tập trung phản ánh quá trình tìm đường giải phóng dân tộc của Nguyễn Ái Quốc, tiếp thu và truyền bá chủ nghĩa Mác- Lênin, thông qua những luận điểm về con đường cách mạng giải phóng dân tộc của Người vào phong trào công nhân và phong trào yêu nước ở Việt Nam và Đông Dương; làm rõ quá trình ra đời, phát triển từ tự phát lên tự giác của giai cấp công nhân Việt Nam và phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân cũng như những phong trào đấu tranh yêu nước và cách mạng của nhân dân ta trong thời kỳ vận động thành lập Đảng; sự chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho sự thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, cụ thể là quá trình ra đời và phát triển của các tổ chức tiền thân và cuộc đấu tranh dẫn đến sự thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.

Mặc dù các tác giả đã có nhiều cố gắng trong việc sưu tầm, khai thác tư liệu và cập nhật những kết quả nghiên cứu mới, nhưng do nguồn tư liệu còn chưa được khai thác hết và do những bất cập khác nên những nội dung trình bày trong cuốn sách không tránh khỏi những hạn chế. Chúng tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của đông đảo bạn đọc để cuốn sách được đầy đủ, chính xác và đạt chất lượng cao hơn khi tái bản.

NGÀY 5-6

Người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành rời Việt Nam tìm đường cứu nước

Nguyễn Tất Thành, lúc còn nhỏ tên là Nguyễn Sinh Cung, sinh ngày 19-5-1890, tại làng Hoàng Trù (làng Trùa), quê mẹ, thuộc xã Chung Cự, tổng Lâm Thịnh, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An (nay thuộc xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An). Phụ thân là ông Nguyễn Sinh Sắc, đỗ phó bảng năm 1901, quê làng Kim Liên (làng Sen) xã Chung Cự, cùng tổng, huyện với làng Hoàng Trù. Mẫu thân là bà Hoàng Thị Loan. Chị gái của Nguyễn Sinh Cung là Nguyễn Thị Thanh và anh trai là Nguyễn Sinh Khiêm cả hai người đều tham gia nhiều hoạt động chống Pháp, bị chính quyền thuộc địa giam giữ, quản thúc nhiều năm.

Từ tuổi ấu thơ đến khi ra nước ngoài tìm đường cứu nước, Nguyễn Tất Thành đã tích luỹ được nhiều tri thức văn hoá dân tộc, văn hoá phương Đông qua những lớp học chữ Hán, và một mức độ nhất định văn minh Pháp tại nhiều trường tiểu học và Quốc học Huế. Đồng thời, Nguyễn Tất Thành còn được tiếp xúc, tiếp nhận tinh thần yêu nước của nhiều thầy học và nhiều chí sĩ cách mạng, tiêu biểu là Phan Bội Châu. Người chứng kiến nhiều phong trào yêu nước những năm đầu thế kỷ XX và chính Người tham gia phong trào chống thuế tại Huế năm 1908. Nhưng tất cả đều bị thất bại, đồng bào ta càng thêm khổ cực dưới ách thống trị của chế độ thuộc địa.

Năm 1909, Nguyễn Tất Thành theo cha vào Bình Định, khi ông Nguyễn Sinh Sắc làm tri huyện Bình Khê, nhưng đến năm 1910, ông bị cách chức tri huyện và triệu hồi về Huế. Lúc này, lòng yêu nước nồng nàn và khát vọng giải phóng dân tộc càng thúc giục Nguyễn Tất Thành sang phương Tây, như Người đã nói với nhà báo, nhà thơ Nga Ôxíp Manđenxtam, năm 1923: “Vào trạc tuổi mười ba, lần đầu tiên tôi được nghe những từ Pháp Tự do - Bình đẳng - Bác ái. Đối với chúng tôi, người da trắng nào cũng là người Pháp. Người Pháp đã nói thế. Và từ thuở ấy, tôi rất muốn làm quen với nền văn minh Pháp, muốn xem những gì ẩn giấu đằng sau những từ ấy".