Sự ấu trĩ thể hiện trong quan điểm “kinh tế thị trường đối lập với chủ nghĩa xã hội”
Hiện nay, trên các phương tiện truyền thông lề trái, có nhiều bài viết với quan điểm cho rằng, kinh tế thị trường và chủ nghĩa xã hội là hai nội dung đối lập nhau. Đây quả thực là một sự ấu trĩ trong tư duy và nhận thức của những thành phần cực đoan chính trị.
Thời gian gần đây, trên các trang mạng xã hội và các diễn đàn, xuất hiện một số đối tượng tự nhận mìnhlà những “chuyên gia kinh tế”, các “giáo sư”, “tiến sĩ” tự phong, nhưng thực chất là những thành phần phản động, cơ hội chính trị, có các bài viết với nhữngluận điệu xuyên tạc về mục đích của đường lối phát triển kinh tế của Đảng, về nền kinh tế thị trường (KTTT) định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN). Họ cho rằng “Không có cái gọi là KTTT định hướng XHCN”, “KTTT là sản phẩm riêng có của chủ nghĩa tư bản (CNTB)”, “KTTTthêm cái đuôi “định hướng XHCN” là sự gán ghép khiên cưỡng”; họ còn nhận định phiến diện rằng “KTTT và XHCN là những yếu tố loại trừ nhau, đối lập nhau như nước với lửa…”.
Đây rõ ràng là những quan điểm sai trái, cố chấp và thiếu hiểu biết của những thành phần cực đoan chính trị, đưa ra không nhằm mục đích nào khác, ngoài việc tạo sự hoài nghi, gây hoang mang, dao động, làm suy giảm niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam.
Trước hết, cần nhấn mạnh, KTTT định hướng XHCN là một khái niệm mới, là “một đột phá lý luận rất cơ bản và sáng tạo của Đảng ta1”, hình thành từ thực tiễn cách mạng Việt Nam, được Đảng ta chính thức đưa ra tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX: “Phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng XHCN; đó chính là nền KTTT định hướng XHCN2”. Qua thời gian, nội hàm của khái niệm dần được hoàn thiện, làm rõ và lý thuyết về nền KTTT định hướng XHCN của Đảng Cộng sản Việt Nam được coi là đã định hình hoàn chỉnh tại Nghị quyết số 11, Hội nghị Trung ương 5 (khóa XII).
KTTT cũng không phải là một chế độ kinh tế xã hội mà là một phương thức vận hành mà bất kỳ nền kinh tế nào cũng cần phải trải qua để đạt tới trình độ phát triển cao hơn. Nó là một giá trị lịch sử, thành tựu chung của văn minh nhân loại; do đó, chúng ta hoàn toàn có thể kế thừa những thành tựu đó để xây dựng CNXH, gắn với thực hiện công bằng và tiến bộ xã hội, ngăn chặn sự độc quyền kinh doanh; nhằm tạo ra lợi ích chung cho toàn thể Nhân dân chứ không riêng cho một nhóm đối tượng nào.
Trong tư duy của những thành phần cực đoan chính trị, không thể có nền KTTT định hướng XHCN; thế nhưng đó lại là một khái niệm đã được phát triểnqua thời gian hàng thập kỷ, là kết quả của quá trình tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, vận dụng sáng tạo quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm của thế giới vào điều kiện cụ thể của Việt Nam. Họ cho rằng khiên cưỡng khi thêm “cái đuôi định hướng XHCN” vào KTTT, nhưng KTTT đâu phải là sản phẩm riêng có của CNTB. Nó là sản phẩm của văn minh nhân loại, hình thành và phát triển suốt hàng ngàn năm qua.
Nhìn vào thực tiễn phát triển đất nước sau hơn 38 năm đổi mới, trước vô vàn khó khăn, thách thức; thế nhưng, những thành tựu mà đất nước ta đã đạt được trên mọi mặt của đời sống xã hội, khiến mỗi người dân chúng ta phải tự hào khẳng định “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”. Giờ đây, Việt Nam đã vươn mình mạnh mẽ, trở thành “con rồng mới” của châu Á; từ một nước nông nghiệp lạc hậu, đói nghèo đã trở thành một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo, Việt Nam sẽ sớm vượt Malaysia, Singapore và Philippine để vươn lên trở thành nền kinh tế lớn thứ 3 khu vực Đông Nam Á trong vài năm tới3. Và cũng cần nhấn mạnh rằng, nước ta đã phải trải qua gần một thế kỷ bị thực dân đô hộ và gần 40 năm bị chiến tranh tàn phá đầy đau thương, mất mát, bị cấm vận về kinh tế.
Trong năm 2020, nền kinh tế thế giới lao đao vì dịch COVID-19, rơi vào cuộc suy thoái tồi tệ nhất kể từ Đại suy thoái 1930, với mức suy giảm GDP toàn cầu trong năm là 3,1%; kinh tế Việt Nam vẫn duy trì tăng trưởng với tốc độ tăng GDP đạt 2,91%. Năm 2021, đại dịch bùng phát tại Việt Nam khiến sản xuất bị đình trệ, các ngành dịch vụ gần như kiệt quệ. Thế nhưng, bằng sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời của Đảng, quyết tâm cao của Chính phủ; kinh tế Việt Nam vẫn tăng trưởng ở mức 2,58%; thu ngân sách nhà nước tăng 16,4%; tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa đạt mức kỷ lục 668,5 tỷ USD, tăng 22,6%, đưa Việt Nam trở thành 1 trong 20 nước có nền kinh tế đứng đầu thế giới về thương mại; cán cân thương mại duy trì xuất siêu năm thứ 6 liên tiếp, đạt khoảng 4 tỷ USD4.
Nếu như KTTT và XHCN là đối lập nhau, sao chúng ta có thể đạt được những thành tựu lớn lao, có ý nghĩa lịch sử như thế?
Những thành tựu nổi bật đó chính là những minh chứng thuyết phục nhất để phản bác luận điệu đầy ấu trĩ cho rằng KTTT và CNXH là đối lập nhau, loại trừ nhau; thực tế thì hoàn toàn trái ngược, KTTT, dưới định hướng XHCN là sự kết hợp hoàn hảo, tạo điều kiện thúc đẩy mạnh mẽ các nguồn lực, tiềm năng để nền kinh tế Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, gắn với thực hiện công bằng và tiến bộ xã hội.
Bên cạnh những luận điệu xuyên tạc về nội dung, vai trò, tầm quan trọng của nền KTTT định hướng XHCN, các thế lực thù địch, phản động còn đưa ra những lập luận hàm hồ, nhằm gây chia rẽ giữa các thành phần kinh tế trong nền KTTT ở nước ta. Họ cho rằng, việc lựa chọn đường lối phát triển KTTT định hướng XHCN là bóp nghẹt kinh tế tư nhân và không có tự do cạnh tranh.
Quả thực không thể hiểu, họ lấy cơ sở nào để đưa ra một khẳng định phi lý, có tính chất vu cáo trắng trợn đến như vậy? Trên thực tế, quan điểm của Đảng ta về mối quan hệ giữa các thành phần kinh tế trong nền KTTT định hướng XHCN là tất cả các thành phần kinh tế vừa hợp tác với nhau, lại vừa cạnh tranh lành mạnh với nhau, nhằm tạo môi trường bình đẳng, thuận lợi nhất trong việc huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển kinh tế đất nước. Kể từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, Đảng ta đã ban hành nhiều chủ trương, đường lối khẳng định vai trò và vị thế của kinh tế tư nhân. Trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030 tại Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã xác định phương hướng:“Phát triển mạnh khu vực kinh tế tư nhân của người Việt Nam cả về số lượng, chất lượng, hiệu quả, bền vững, thực sự trở thành một động lực quan trọng trong phát triển kinh tế. Xóa bỏ mọi rào cản, định kiến, tạo mọi điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế tư nhân5”.
Khu vưc kinh tế tư nhân có sự tăng trưởng nhanh chóng; số lượng doanh nghiệp đăng ký hoạt động tăng từ 42.300 (năm 2000), lên đến 758.610 (năm 2019). Trong những năm qua, khu vực kinh tế tư nhân đã tạo ra khoảng 40% GDP, đóng góp30% ngân sách Nhà nước và thu hút khoảng 85% lực lượng lao động cả nước6. Nhiều doanh nghiệp, tập đoàn tư nhân đã phát triển đạt tầm cỡ quốc tế và có ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu như: Vingroup, T&T Group, Thaco, Vietjet, Vinamilk,…
Rõ ràng không hề có chuyện hạn chế cạnh tranh, cũng không có việc kìm hãm sự phát triển của kinh tế tư nhân, mà trái lại, những thay đổi trong chủ trương, chính sách của Đảng đã tạo ra những thành tựu to lớn trong sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân ở nước ta.
Trong Báo cáo chính trị trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Đảng ta tiếp tục xác định: “KTTT định hướng XHCN là mô hình kinh tế tổng quát của nước ta trong thời kỳ quá độ đi lên CNXH. Đó là nền kinh tế hiện đại, hội nhập quốc tế, vận hành đầy đủ, đồng bộ theo các quy luật thị trường, có sự quản lý của Nhà nước pháp quyền XHCN, do Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo; bảo đảm định hướng XHCN vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”7”. Điều đó một lần nữa khẳng định, phát triển nền KTTT định hướng XHCN là chủ trương lớn của Đảng,đã, đang và sẽ tiếp tục mang lại những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, sẽ tiếp tục song hành cùng với quá trình quá độ lên CNXH ở nước ta. Đây cũng chính là mục đích cao nhất mà Đảng và toàn thể Nhân dân ta theo đuổi.
Như vậy, quan điểm “KTTT đối lập với CNXH” chỉ là luận điệu xuyên tạc của những thành phần thù hằn dân tộc với tư tưởng hẹp hòi, cố chấp; đều là những luận điệu phi khoa học, phi thực tế và ấu trĩ./.
11. Nguyễn Phú Trọng, 2021,Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Tạp chí Cộng sản, Hà Nội, số 966, tr. 08.
22. Đảng Cộng sản Việt Nam,2001, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội, tr.23.
33. Government News, 2022,Viet Nam to become third largest economy in Southeast Asia by 2025: IMF, link: https://en.baochinhphu.vn/viet-nam-to-become-third-largest-economy-in-southeast-asia-by-2025-imf-11220611102129165.htm
44. Tổng cục Thống kê, 2021, Báo cáo tình hình kinh tế – xã hội quý IV và năm 2021, link: https://www.gso.gov.vn/du-lieu-va-so-lieu-thong-ke/2021/12/bao-cao-tinh-hinh-kinh-te-xa-hoi-quy-iv-va-nam-2021/
55.Đảng Cộng sản Việt Nam, 2021, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII,Nxb. Chính trị Quốc gia sự thật, Hà Nội, tập 1,tr.240.
66. Ngân hàng Thế giới và Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), 2021, Báo cáo Nghiên cứu đánh giá khu vực kinh tế tư nhân - Kiến tạo thị trường tại Việt Nam, link: https://www.ifc.org/wps/wcm/connect/66714e46-a671-4240-b779-4d87deae7158/CPSD-Vietnam-Executive-Summary-VI.pdf?MOD=AJPERES&CVID=nM391Ax.
77. Đảng Cộng sản Việt Nam, 2021, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị Quốc gia sự thật, Sđd, tr.128.
BÙI VĂN MINH
